Zwaarden paarden en ziektekiemen

22.50

Fysioloog Jared Diamond bestudeerde vogels in Nieuw-Guinea toen hij de lokale politicus Yali tegenkwam. Deze man stelde de vraag: “waarom hebben jullie blanken zoveel vracht ontwikkeld en naar Nieuw-Guinea gebracht, maar wij zwarte mensen hebben zelf weinig vracht?” Het was een simpele vraag en het boek ‘Zwaarden, paarden en ziektekiemen’ is het antwoord. Volgens Diamond heeft de geografie van de aarde bepaald hoe de geschiedenis van de mens zich over de hele wereld ontvouwde.

Beschrijving

 

Fysioloog Jared Diamond bestudeerde vogels in Nieuw-Guinea toen hij de lokale politicus Yali tegenkwam. Deze man stelde de vraag: “waarom hebben jullie blanken zoveel vracht ontwikkeld en naar Nieuw-Guinea gebracht, maar wij zwarte mensen hebben zelf weinig vracht?” Het was een simpele vraag en het boek ‘Zwaarden, paarden en ziektekiemen’ is het antwoord. Volgens Diamond heeft de geografie van de aarde bepaald hoe de geschiedenis van de mens zich over de hele wereld ontvouwde.

Waarom veroverden Europeanen de wereld?

Waarom hebben de Australische aboriginals niet de wereld veroverd in plaats van de Europeanen? Of de Mexicaanse indianen of de Amerikaanse nomaden? Waarom verschillen ‘civilisaties’ van elkaar? Waarom hebben bepaalde volkeren zich anders ontwikkeld dan andere? Dat zijn de vragen waar Diamond antwoord op probeert te vinden. Zijn genetische verschillen de oorzaak of spelen omgevingsfactoren een rol? Zijn Europeanen slimmer? Volgens de wetenschapper blijken genen ondergeschikt. Diamond toont op toegankelijke wijze aan dat volkeren zich verschillend hebben ontwikkeld als gevolg van klimatologische, geologische en bacteriologische factoren. De ontwikkelde delen van de wereld hebben hun positie niet aan zichzelf, maar aan een speling van de natuur te danken.

Domesticeren van planten en dieren

De locaties waar verschillende culturen ontstonden hebben een directe invloed gehad op het vermogen van die samenlevingen om belangrijke instellingen te ontwikkelen, zoals landbouw en het domesticeren van dieren. Het belangrijkste is te wijten aan het verschil in in het voorkomen van wilde planten- en diersoorten die geschikt zijn voor domesticatie zodat voldoende voedsel beschikbaar is. Alle interessante dingen zoals technologie, schrijven, stalen zwaarden en rijken vereisen een productieve economie die genoeg voedsel produceert om technologische experts, bureaucraten, koningen en schriftgeleerden te voeden. Jager-verzamelaarsverenigingen produceren niet genoeg voedseloverschotten om die extra mensen te ondersteunen.

Het boek ‘zwaarden paarden en ziektekiemen’ begint ver in de geschiedenis zo een 7 miljoen jaar geleden. Toen splitsten we ons van andere aapachtigen en ontstond de mens. Al snel zijn we dan bij 11000 voor christus toen de eerste landbouw verscheen in de Vruchtbare Halve Maan (regio van het Midden-Oosten), en kort daarna in China. Deze plaatsen hadden de grootste verscheidenheid aan wilde planten en dieren die geschikt waren voor domesticatie. Slechts een klein deel van de wilde planten en dieren op aarde was zowel nuttig als mogelijk om te temmen.

Dat had voordelen voor Europa. Klimaat, temperatuur, seizoenen en habitat zijn namelijk allemaal sterk afhankelijk van de breedtegraad. Boven de 85 graden noorderbreedte heb je arctische ijsvelden. Het toepassen van het domesticeren van dieren en de landbouw in de Vruchtbare Halve Maan werden daardoor gemakkelijk naar Europa overgebracht. De ligging aan zee en een stalen zwaard maakte het daarna voor Europa makkelijker om andere werelddelen te veroveren.

Zwaarden paarden en ziektekiemen

Daarnaast had het domesticeren van dieren nog andere voordelen. Door het samenleven met ons vee werden bepaalde culturen in de loop van de tijd immuun voor ziektes die overgebracht werden door dieren. Andere bevolkingen stierven nog door deze ziektes. Zo wordt geschat dat 95 procent van de inheemse Amerikaanse slachtoffers in Noord- en Zuid-Amerika eerder te wijten was aan ziekte dan aan militaire verovering van de Europeanen. Zo doodden Pokken ongeveer 50 procent van de Inca’s tijdens de eerste epidemie.

Diamond zegt dat er nog veel onderzoek gedaan moet worden naar de geschiedenis van de mens. Toch worden na het lezen van het boek veel dingen duidelijk. Het ontstaan van onze huidige wereld is genuanceerder dan we denken. Het boek is een van de interessantste boeken die ik ooit gelezen heb en is zeker een ‘must-read’. Sowieso een klassieker, net zoals het boek Sapiens.

‘Jared Diamond heeft een boek met een enorme reikwijdte geschreven. Een van de belangrijkste en meest lezenswaardige werken die over de geschiedenis van de mensheid geschreven zijn.’ Nature

Diamond won met dit boek de Pulitzer Price.

Jared Diamond is hoogleraar fysiologie aan de University of California in Los Angeles. Hij verricht onderzoek op het terrein van de evolutionaire biologie en is bekend als auteur van populair-wetenschappelijke boeken. Wereldwijd werden van deze megabestseller ruim een miljoen exemplaren verkocht.

Beoordelingen

Er zijn nog geen beoordelingen.

Wees de eerste om “Zwaarden paarden en ziektekiemen” te beoordelen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Quick Navigation
×

Cart